Merendree
inventaris
Alsemweg 10
Kleine hoeve uit XXa met 3 trav. onder zadeldak, bakstenen gevel met lichtgetoogde vensters waarin rolluiken, oorspronkelijk XXa houtwerk behouden met fraaie roedenverdeling. Gele bakstenen banden. Grijze gecementeerde plint. R dienstgebouwen met oudere kern (XIX).
ANKERPL.
Alsemweg 11
Boerenarbeidershuisje uit XVIII (?), thans buitenverblijf, van vijf trav. en één bouwl. onder zadeldak (pannen, n // straat), gelegen aan een aardeweg. Een ruitvormige ingemetseltde tegel met thans onleesbaar jaartal "Anno 1..." bevindt zich naast de derde trav. De laatste trav. is misschien later toegevoegd. Gewitte Z. georiënteerde gevel op gepikte plint, afgelijnd met houten balk onder de daklijst. Gebogen deurtje met erboven oculus. L. van het huis aangebouwd stalletje.
ANKERPL.
Alsemweg 12
Fraaie hoeve uit XVIII B met losstaande bestanddelen rondom boomgaard, gelegen aan dezelfde aardeweg als nr. 11. Ten N. van de hoeve, verscheidene plassen (ook reeds in XVIII). Afgesloten met meidoornhaag en ijzeren hek aan dito pijlers.
Ten O., ruim boerenhuis van zeven trav. en één bouwl. onder zadeldak (pannen, n ⊥ straat) overstekend op modillons. Bakstenen gevel op gepikte plint, aanleunend bij de traditionele bak- en zandsteenstijl. Doorlopende gewitte banden aan onder- en bovendorpels en dito vensteromlijstingen. Stenen kruiskozijnen met kleine roedenverdeling en met witte luiken. Gelijkaardige deur. Rollaagjes boven de vensters en deur. Sporen van gedichte deur, veranderd tot venster in de eerste trav. R. zijgevel met kelderdeurtje, geveltop afgewerkt-met muurvlechtingen en voorzien van gedicht oculus. L., later aangebouwde stal onder doorlopend zadeldak. Ten Z. van het woonhuis, groot bakhuis van het samengestelde type met witgekalkte gevels op gepikte plint.
Ten W., ruime dwarsschuur met gewitte gevels op gepikte plint onder zadeldak (pannen, n ⊥ straat). In het dak verhoogde inrijpoort. Rood-witgeschilderd houtwerk van schuurpoort en staldeurtjes. Vier deurtjes, w.o. drie gebogen, en een gebogen zolderluik in de r. zijgevel, geveltop met muurvlechtingen. Aan de W.-zijde later uitgebreid.
ANKERPL. BESCH.
Alsemweg 13
Hoeve met losstaande bestanddelen uit XVIII en XIX-XX. Oud boerenhuisje van drie trav. en één bouwl. Onder zadeldak (pannen, n // straat); vermoedelijk van 1737 en begin XX (?) uitgebreid met een nieuwe woning haaks op de oude. Oorspronkelijk witgekalkte gevel op gepikte plint, thans gecementeerd, met houten beluikte kruiskozijnen en diefijzers telkens naast een rechth. deur. L. behouden zijaandak met muurvlechtingen. L. van het oude woonhuis aangebouwd stalletje onder lager zadeldak.
Binnen. Zware moerbalk versierd met rozet, rolwerk en twee hartmotieven. De beschilderde schouwbalk is gedateerd 1737.Het nieuwe woonhuis heeft een eenvoudige bakstenen gevel van vijf trav. onder zadeldak (pannen, n // straat).
Ten Z., bakhuis met sporen van muurvlechtingen in de witgekalkte voorpuntgevel, en ten O., dwarsschuur onder zadeldak (pannen, n ⊥ straat), vermoedelijk verbouwd in dezelfde periode als het nieuwe woonhuis.
ANKERPL.
Alsemweg 14
Hoeve met losstaande bestanddelen, gegroepeerd rondom boomgaard met gracht, daterend uit XVIII.
Ten N., boerenhuis van zeven trav. en één bouwl. onder zadeldak (pannen) tussen zijaandaken met muurvlechtingen. Gewitte gevel op gepikte plint. Vijf houten kruiskozijnen met groen-wit geschilderde luiken voorzien van diefijzers. Vernieuwde rechth. deur. L. zijaanbouwsel onder lager zadeldak met houten beluikt kruiskozijn en korfboogdeurtje, naar verluidt eertijds de weefkamer.
Interieur. Woonkamer met acht deuren, thans afgescheiden door gang; brede schouw met bordenrek, r. ernaast deur in bakstenen omlijsting met kroonlijst; moerbalk aan uiteinden versierd met rolwerk.
Ten O., dwarsschuur met in het dak verhoogde inrijpoort, naar verluidt eertijds in de vroegere tas jaartal 17.., thans nog verschillende inscripties "Ludovicus De Cuyper 1817" en "Eduard De Muijter 1820", o.m. op de stijl van het ankerbalkgebint.
Ten W., vernieuwd bakhuis van het samengestelde type.
ANKERPL.
Alsemweg 16
Omgrachte hoeve z.g. "De Rode Poort". Vroeger herenverblijf. Kwam in XVIII B in het bezit van Jonker Frans Bernard de Smet, heer van Leistraat en werd in die tijd omschreven als een "behuysde hofstede met schuere, stallen, waeghenhuys, ovenbuer, groot met de dreve loopende van de hofstede naar de straate, 535 roeden...". Toegankelijk via een rechte aardeweg, voorheen lindendreef. Oorspronkelijk met een meervoudige rechth. omgrachting. Ten Z., boerenhuis van zes trav. en één bouwl. onder zadeldak (pannen, n // straat); op een gevelsteentje boven de deur gedateerd 1773. Gewitte gevel op gepikte plint met zes rechth. vensters, per twee gekoppeld, bewaard houtwerk en groen-witgeschilderde luiken met lichtopening; arduinen dorpels. Deur gevat in zwartgeschilderde omlijsting met gekorniste kroonlijst. Overkragend dakschild rustend op modillons. Dakkapel met puntgeveltje voorzien van laadvenster ter hoogte van de deurtrav. Bewaarde l. zijgevel met aandak en muurvlechtingen.
Interieur. Naar verluidt oude muurschilderingen en kelders. Ten N.W., bakstenen dwarsschuur; gedeeltelijk verbouwd; l. zijgevel met muurvlechtingen verwijst naar oudere kern. Ten Z., achter het woonhuis, bakhuis van het samengestelde type, eveneens afgewerkt met muurvlechtingen.
ANKERPL.
Biezestraat 4
XIX hoeve met losse bestanddelen in omhaagd erf. Rechthoekige beluikte (vernieuwde) vensters. Vernieuwd dak met dakvlakvensters. Schuur voor het huis uit XIX.
ANKERPL.
Biezestraat 6
XIX huisje, aangebouwd aan nummer 7, met oudere kern.
Bakstenen geelgeschilderde gevel op grijsgeschilderde plint. Deur rechthoekig, raam vierkant en beluikt.
Aflijnende muizentand onder kroonlijst. X-vormig muuranker.
ANKERPL.
Biezestraat 7
Oude hoeve, thans landhuisje. Aangebouwd tegen XIX-huisje (nr. 6). Witgeschilderde lijstgevel op gepikte plint onder zadeldak (pannen), naar verluidt opklimmend tot XVIII A. Vier vernieuwde houten kruiskozijnen met luiken voorzien van hartvormige lichtopening. Rechth. deur gevat in zwartgeschilderde omlijsting op neuten met kroonlijst. Geprofileerde en gekorniste kroonlijst als gevelbeëindiging. Bewaarde r. zijpuntgevel met muurvlechtingen en twee behouden beluikte venstertjes.
Binnenin: woonkamer met geschilderde balken (twee moerbalken), grote schouw met balk versierd met cannelures en bordenrek.
Ten Z., dwarsschuur met centrale rechth. inrijpoort. L. gedeelte en zijgevel met houten bebording.
ANKERPL.
Biezestraat 17
Hoeve met losstaande bestanddelen gelegen aan dries in straatbocht en gegroepeerd in U-vorm rondom een begraasd erf met voor de stal een mestvaalt en een notelaar en afgesloten met een gietijzeren hek.
Boerenhuis van zes trav. onder zadeldak uit XVIII; naar verluidt binnenin 1773 gedateerde balk, doch "gerestaureerd" uitzicht.
XIX-dwarsschuur met witgeschilderde gevels op gepikte plint onder zadeldak, centrale rechth. inrijpoort.
ANKERPL.
Biezestraat 20
Gewijzigd XIX hoevetje met losse bestanddelen, // aan de straat.
Bakstenen gevel met 3 trav. en lichtgetoogde vensters.
Achtergevel naar Z. met aflijnende muizentand, lichtgetoogde vensters met gemetselde lekdrempeltjes. Schuur-stallen dwars op straat, XIX.
ANKERPL.
Biezestraat 23
XIX-boerenhuisje gelegen op een spie tussen de N.- en Z.-zijde van de straat, met een wegkapelletje op de hoek. Gewitte gevel met rechth. muuropeningen onder zadeldak (pannen) met bijgebouwde r. zijtrapgevel.
ANKERPL.
Biezestraat 27
Fraaie hoeve, met woonhuis n // straat uitziend op een beboomd en omhaagd erf afgesloten met een ijzeren hek tussen bakstenen pijlers. Verankerd bakstenen boerenhuis uit begin XIX van zeven trav. en één bouwl. onder zadeldak (pannen). Naar Z. gerichte gevel afgelijnd met bepleisterde en geprofileerde kroonlijst. Rechth. vensters met kleine roedenverdeling en luiken met hartvormige lichtopening. Imitatievenster in de tweede trav. Rechth. deur in witgeschilderde omlijsting met bovenlicht. Zijgevels met sporen van muurvlechtingen; l. met resterende jaarankers 1823(?) en aangebouwde serre. Grote dwarsschuur // woonhuis, in het dak verhoogde doorrit. Op de zijgevel aan de straatkant rondboognis met heiligenbeeld. Ervoor liggende mestvaalt.
Ten N.W., oud bakhuis van het tweedelige type met muurvlechtingen. Bakhuis ingestort.
ANKERPL.
Biezestraat 28
Voormalige brouwerij Colle, thans depot. Tegen het brouwershuis aan de straat aangebouwde witgeschilderde kapel met spitsboogdeur, banderol erboven vermeldt "mijn zoon geef mij uw hart". XIX-gebouwen ingeplant tgov. elkaar en straat in omhaagd erf.
Bakstenen brouwershuis van vijf trav. en één bouwl. onder zadeldak (pannen) met één klimmende dakkapel en een klokkestoel ter hoogte van de centrale deurtrav. Licht getoogde vensters met persiennes en deur tussen lisenen. Gevel afgewerkt met baksteenfries en hoeklisenen.
R. aangebouwde voormalige brouwerij met witgeschilderde gevel onder doorlopend zadeldak. Rechth. deur, benedenvensters en poort en op de bovenverd. half gedichte rondboogvensters. Aan de bakstenen achtergevel lunetten.
Ertgov., ten Z., grote dwarsschuur van negen trav. onder zadeldak (pannen,n ⊥ straat) met in r. zijgevel (straatkant) gevelsteentje met jaartal 1858.
ANKERPL.
Biezestraat 29
Z.g. "Lindenhoeve". Boerenhuis schuin ingeplant op de straat met smal toegangspad in begraasd voorerf. Naar Z. gerichte bakstenen gevel van zes trav. en één bouwl. onder gedeeltelijk vernieuwd pannendak, vermoedelijk uit XIX. Beluikte vensters met afgeronde bovenhoeken, bewaard houtwerk en witte persiennes. Deur met bovenlicht.
ANKERPL.
Drieselken of dries
De dries is gelegen op de zandige gronden aan de noordoostelijke zijde van de 500 m brede alluviale vlakte van de Kale. De kalevallei buigt in Merendree in noordoostelijke richting naar Vinderhoute. Het betreft een micro-open-fieldgebied dat niet is kunnen uitgroeien tot een typisch open kouter. De kleine driehoekige dries met bewoningsconcentratie, in de 17 de en 18 de eeuw bekend onder de naam "Overpoucke Driesschelken", vormt een mooi voorbeeld van een dries-kouter-associatie uit de vroege middeleeuwen.
De dries met drinkpoel, thans in particulier bezit van het belendende landbouwbedrijf, is heden nog steeds met gras begroeid en wordt omgeven door grotendeels tot villaatjes omgebouwde hoeven.
ANKERPL.
Broekstraat 5
Oud boerenhuisje uit XVIII, achter recentere woning, in deels omgracht erf. Gewitte gevel op gepikte plint met twee houten, beluikte kruiskozijnen met roedenverdeling en diefijzers in eerste venster. Uitgesneden modillons onder daklijst. Stalletjes r. aangebouwd met zijgevel afgewerkt met muurvlechtingen.
Ten N.O., schuurtje volledig opgetrokken uit hout onder zadeldak (pannen).
ANKERPL.
Broekstraat 13-14
Oud omgracht domein bekend onder verschillende benamingen z.g. "Vlaanderland", "Rood kasteeltje" en "kasteel van Heiste". Zichtbaar op een kaart van G. De Deken van 1749. Een jonge eikendreef leidt naar ijzeren hek tussen witgeschilderde bakstenen pijlers met bolbekroning en een tweede ijzeren hek tussen arduinen pijlers met lancetbekroning. In XIX was de voormalige omgrachte hoeve het buitengoed van de bekende Gentse architect Louis Minard. Ten N., woonhuis, van thans zeven trav. en één bouwl. onder geknikt zadeldak (leien). Verankerde, witgeschilderde bakstenen gevel met dubbelhuisopstand. Rondboogvensters, eertijds rechth. vensters en centrale spiegelboogdeur met erboven deurbel en elegant houten klokkenstoeltje met uurwerk en windhaan op de leienspits. L. aangebouwde houten veranda en r. aangebouwde kamer onder afgewolfd pannendak. Interieur. Weinig sporen van de oude constructie. XIX-, marmeren schouwen. Boven de deuren houten panelen met "Feastroom" en "Diningroom". Verscheidene balken. In salon en eetkamer naar verluidt muurschilderingen met vissertaferelen.
Ertgov., vroeger wagenhuis met rondboogarcade van drie trav. en geknikt zadeldak met pannen.
Ernaast, naar de straatzijde toe, landelijk huisje in dezelfde stijl.
ANKERPL.
Broekstraat 15
Hoeve uit XIX met losse bestanddelen, woonhuis met vernieuwde XXa gevel met baksteenbanden, // aan de straat, één bouwlaag onder pannen. Getoogde vensters met luiken. R aanbouw uit XIX in oorspronkelijke toestand.
Schuur uit XIX dwars op de straat.
ANKERPL.
Broekstraat kapel
Aan de straatkant over de gracht bouwde architect Minard een neogotisch arduinen kapelletje van O.L.-Vrouw, gedateerd "XVI Mey MDCCCLX" en met opschriften "Toegewijd aen O.L.V./door/L. Minard en M. Van Hoorebeke/ter gelegenheid van hun Jubel-feest/van vijf-en twintig jaren huwelijk/16 mey 1860". In het kapelletje bevinden zich thans achter een ijzeren traliedeur plaasteren heiligenbeelden.
ANKERPL.
Diepestraat 3
Langgevelhoeve // aan de straat, t.o.v. de neogotische kapel.
Eén bouwlaag onder zadeldak, rechthoekige beluikte vensters, vernieuwd houtwerk.
In de zijgevel rechts muurvlechtingen en aandak, verwijzend naar een XVIII kern.
ANKERPL.
Diepestraat 10
Hoeve met losstaande bestanddelen in boomgaard, gegroepeerd in L-vorm. Boerenhuis van zeven trav. en één bouwl. onder zadeldak (pannen, n ⊥ straat); binnenin 1777 gedateerd. Verankerde en beschilderde gevel op gepikte plint, naar W. georiënteerd. Drie houten kruiskozijnen met luiken voor de onderste helft. Eenvoudig getoogd deurtje. Op uiterst r. trav. sporen van een gedichte deur, naar verluidt eertijds van weefkamer. Fraai uitgesneden modillons onder overstekend dak. In l. zijgevel zoldervenstertje met erboven beglaasde muurnis met O.-L.-Vrouwebeeld. R. aanleunend recenter gebouwtje onder lessenaarsdak.
Interieur. Typische huiskamer met behouden zoldering, op de met rolwerk versierde moerbalk gedateerd 1777; slechts deels bewaarde schouw. Ten Z., grote dwarsschuur // straat afgedekt met zadeldak (pannen).
ANKERPL.
Diepestraat z nr
In de straatbocht, naast de muur van de moestuin bij het kasteel werd ca. 1900 een neogotische kapel opgericht, thans vrij vervallen. Opgetrokken uit baksteen met beraapte achtergevel. Overluifelde spitsboogdeur met erboven gevelsteen met wapenschild en de leuze "Fortiter et Leviter" van de kasteelbewoners Kervyn de Meerendré - van Zuylen. Binnenin beschilderd houten kruisribgewelf
Gerestaureerd.
ANKERPL.
Dobbelstatiestraat 10
Hoeve met losstaande bestanddelen, gelegen tussen de Dobbelstatiestraat en de Veldestraat. Beschilderde hekpijler van ijzeren hek met inscriptie .A. De Rouck 1778".
Ten N., "gerestaureerd" boerenhuis met getoogde vensters en deur onder zadeldak (pannen) tussen tuitgevels met aandaken en muurvlechtingen.
Ten W., bakhuis eertijds van het samengestelde type doch nu verdwenen ovengedeelte. Behouden voorhal met voor- en achterpuntgevel met muurvlechtingen.
VIOE.
Dreef 24
Vroeger café, winkel en barbier z.g. "'t Zwaantje"; minstens opklimmend tot XVII B. Vermeld in een tekst van 1688 als een stenen huis van heer en meester B.G. Coolman, priester en kanunnik van St.-Pharaïlde in Gent, gelegen naast zijn "groot bewalt pachtgoet". Gelegen aan de straat naast de walgracht van het kasteeltje "Ter Wallen" (Veldestraat nr. 21-23). Bestaande uit een woonhuis van één bouwl. onder zadeldak (pannen, n ⊥ straat) en een lager gedeelte met dienstgebouw onder een afzonderlijk zadeldak. Rechth. vensters met ontlastingsboog en recentere deur. Sporen van gedichte rondboogvormige muuropening op de eerste trav. Oude tuitgevel thans vervangen en afwijkend van origineel. Sporen van muurvlechtingen op de andere zijpuntgevel. Aan de kant van het ommuurde erf aangebouwde keuken onder mank zadeldak. Voorgevel volledig nieuw
VIOE.
Durmenstraat 4
Z.g. "Hof ter Blomme", naar de vroegere eigenaars. Voormalig boerenhuis, gerestaureerd. Naar verluidt eertijds jaartal 1823 boven de deur. Gecementeerde lijstgevel van zeven trav. en één bouwl. onder zadeldak (pannen). Naar Z. gericht. Vernieuwde rechth. vensters en deurtje in rood-grijze bakstenen omlijsting op neuten en met oren en waterlijst.
Interieur. Moerbalk met drie grote rolwerkmotieven, en balkzool met opschrift "410/MD/CCC/23".
VIOE. GER
Durmenstraat 6
Hoeve met losstaande bestanddelen rondom boomgaard, afgesloten door wit ijzeren hek tussen betonnen pijlers.Ten N., boerenhuis van zeven trav. en één bouwl. onder zadeldak (pannen, n // straat) tussen zijaandaken met muurvlechtingen; kern daterend uit XVIII. Naar verluidt eertijds tweegezinswoning. Bouwnaad naast schouw en gedichte deur in l. trav. Gewitte gevel op gepikte plint. Rechth. vensters met groene luiken; sporen van ontlastingsbogen met oren en kroonlijst. Uitspringende bakstenen deuromlijsting op neuten met oren en kroonlijst. Boven deur paneeltje met sporen van XVIII-jaartal. Uitgesneden modillons onder overkragende daklijst. R. zijaanbouwsel onder lessenaarsdak.
Ten O., dwarsschuur van zes trav. onder pannendak (n ⊥ straat) met rechth. poorten en staldeuren, gedateerd 1917.
Ten W., klein, witgeschilderd bakhuisje (gesloopt ovengedeelte).
VIOE.
Durmenstraat 12
Hoeve met losstaande bestanddelen, vermoedelijk daterend uit XIXA. Schuin ingeplant boerenhuis van vier trav. met lijstgevel op groengeschilderde plint en met witbepleisterd entablement onder zadeldak (pannen). Nagenoeg rechth. vensters met arduinen dorpels en groengeschilderde persiennes. Deur in licht geaccentueerde bakstenen omlijsting.
Ten W., dwarsschuur onder zadeldak (pannen, n ⊥ straat), met mestvaalt ervoor.
VIOE.
Durmenstraat 15
Boerenhuis van zeven trav. en één bouwl. onder zadeldak (zwarte pannen, n // straat). Een gevelsteen naast de deur vermeldt: "Jan De Vreese - Van Vooren/ 1899". Typische bakstenen gevel met getoogde deur en vensters met persiennes en bekronend waterlijstje. Fraai gietijzeren hek. Ten O., vermoedelijk oudere dwarsschuur ⊥ straat.
VIOE.
Durmenstraat 14-16
Voormalig gewit boerenhuisje op gepikte plint, aangepast tot buitenhuisje. Beluikte rechth. vensters aan weerszij van getoogd deurtje in roodgeschilderde omlijsting.
SCHRAP
Durmenstraat 19
Voormalig boerenhuis van zes trav. en één bouwl. onder zadeldak (pannen, n ⊥ straat), gelegen in een tuin afgesloten met ijzeren hek. Gewijzigde bakstenen gevel op gecementeerde plint met vernieuwde rechth. vensters. Boven de rechth. deur gedateerd 1791. Eveneens vernieuwde zijgevels.
VIOE.
Eiland 4
Z.g. "Brand en Elshoeve", naar het aldus genaamde gehucht. Op een boomgaard gelegen hoeve uit XIX A met ten N. boerenhuis en ten W. dwarsschuur. Misschien gebouwd op de plaats van een oudere hoeve.
Boerenhuis met naar Z. georiënteerde bakstenen gevel op gepikte plint met rechth. vensters voorzien van kleine roedenverdeling en rood-witgeschilderde luiken. Rechth. deur in witgeschilderde uitspringende omlijsting. Aflijnende kroonlijst in andere baksteenkleur. R. zijgevel wederopgebouwd met muurvlechtingen.
VIOE.
Eiland 14
Thans z.g. "Schipdonckhoeve". Hoeve met losstaande bestanddelen uit XIX. Aan de straat gelegen boerenhuis met verankerde bakstenen, naar het erf gerichte voorgevel van vier en twee trav. Onder zadeldaken (pannen, n // staat). Gecementeerde plint met lineaire decoratie. Licht getoogde vensters op lekdrempels.
VIOE.
GER.
Gerolfsweg 3
Aangepast gecementeerd boerenarbeidershuisje, eertijds behorend bij het kasteel.
VIOE.
Gerolfsweg 4
Z.g. "Kasteel te Velde". Interessant kasteel waarover nog te weinig gegevens bekend zijn. Zou vlg. eigenaar opklimmen tot XVI, afgebrand en wederopgebouwd in 1746. Door de heer Clemmen, burgemeester van 1810 tot 1824, ingericht als zomerverblijf, ca. 1806 liet hij de voorgevel wederopbouwen. Eén der XIX-kasteelbewoners, na de heer Clemmen. was J.J. Delehave (1810-1888), lid van het nationaal congres, voorzitter van de kamer der volksvertegenwoordigers en burgemeester van Gent en Merendree (cf. grafsteen tegen Z.-sacristie van parochiekerk). Begin XX werd het kasteel ook z.g. "Kasteel Mechelynck", naar de toenmalige bewoner.
Aan voorgevel en aan ingang (ten Z.), gietijzeren afsluiting, vermoedelijk aangebracht na het dempen van de walgracht aan die zijde in XIX B (?). Park in landschapsstijl met vijver en deels bewaarde omwalling. Naar verluidt bewaarde oude ijskelder.
Fraai kasteel met rozegeschilderde voorgevel van zeven trav. en twee bouwl. onder zadeldak (pannen). Keldervensters met roedenverdeling in de onderbouw. Polygonale hoektorentjes toegevoegd in 1888 onder leienspits met ijzeren windvanen met de initialen S van de bouwheer Soenen. Over de breedte van de gevel tussen de hoektorentjes doorlopend bordes en gelijkaardig balkon op de bovenverd., volledig van ijzer met ijzeren zuiltjes (XIX d). Zandstenen sfinxen aan de trap. Driehoekig fronton met uurwerk over de drie middentrav., bekroond met smeedijzeren wereldbol. Rechth. vensters.
Witbepleisterde achtergevel uit XVIII (naar O. gericht). Oprit voor de gehele breedte van de gevel afgelijnd met stoeppaaltjes verbonden met een ketting. Hoge, rechth. en rondboogvormige vensters voorzien van kleine roedenverdeling en persiennes. Drie trav. breed middenrisaliet gemarkeerd door rondboogvensters en bekroond door driehoekig fronton met uurwerk en smeedijzeren globe. Rondboogdeur (+ tr.) in geprofileerde omlijsting met sleutel en rechte kroonlijst op consoles, waartussen guirlande. Voorts rechth. vensters. Penanten verrijkt met geblokte pseudo-pilasters. Eenvoudig entablement met consoles.
Resp. beraapte en beschilderde bakstenen zijpuntgevels. Interieur. Fraai salon in empirestijl met muurschilderingen, supra porta's en witmarmeren schouw voorzien van gesculpteerde hoofdjes (z.g. Napoleon en Marie-Louise) op de stijlen.
Ten N., naast kasteel, bakstenen paviljoentje in Moorse stijl, met vensters en deur met ezelsrugboog, en
omlopende kanteling als decoratieve bekroning.
Aan de vijver op verhevenheid open prieeltje of gloriette onder koepelvormig dak, op gietijzeren bewerkte zuiltjes.
Voor het kasteel, en achter de afsluiting gelegen boerenhuis met gewitte gevel op gepikte plint onder zadeldak (pannen).
Ten N.O. in domein, twee tgov. elkaar staande dienstgebouwen van het kasteel; vermoedelijk uit XIX d. Twee bakstenen gebouwen van twee bouwl. onder schilddak (pannen) met bakstenen dakvenster boven de middentrav. Muuropeningen gevat in decoratieve bakstenen omlijstingen. Het grootste gebouw is verrijkt met herte- en paardenkoppen aan de drie poorten en boven het dakvenster.
VIOE.
Hammeken 12
Oud café, vlg. nauwelijks leesbaar opschrift in paneel boven de deur z.g. "In de schaduw des torens". Bakstenen gebouw van één bouwl. onder zadeldak, vermoedelijk uit begin XX. Verdiepte trav.-nissen met aflijnende baksteenfries.
VIOE.
Hammeken 23
Pastorie. Gebouwd ca. 1764 i.o.v. de toenmalige pastoor, op de plaats van het oudheerlijke "kasteel" van Merendree, z.g. Gerolfswal of meierswal. Na zijn dood (1772) en nog voor de voltooiing der werken, bij octrooi van keizerin Maria Theresia van 1775, overgedragen als pastorie ter vervanging van de eerste pastorie, verder afgelegen van de kerk. In XIX d aangepast met toevoeging van één trav. en gevelberaping. Recent gerestaureerd.
Toegankelijk via ijzeren hek tussen beraapte overhoekse pijlers van baksteen en walbrugje n.o.v. architect L. Minard van 1832. Bewaarde circulaire "omwalling". Fraai gebouw van thans vijf trav. en twee bouwl. onder zadeldak (pannen, n // straat). Bakstenen lijstgevel met hoge rechth. vensters met kleine roedenverdeling, benedenvensters met persiennes. Rechth. deur met waaier in arduinen of gecementeerde omlijsting geflankeerd door dito pilastertjes. R. zijaanbouwsel vermoedelijk oorspronkelijk onder lessenaarsdak, doch in XIX d aangepast tot trav. met twee bouwl. onder doorlopend zadeldak; gevel beraapt en afgelijnd met doorlopende kroonlijst. Bij de recente restauratie volledig gedecapeerd en r. trav. teruggebracht onder lessenaarsdak.Gelijkaardige achtergevel; deur gevat in omlijsting naar analogie met de voordeur, aangebracht bij de restauratie; erboven spiegelboogvormig bovenvenster. Zijpuntgevels afgewerkt met muurvlechtingen. Zijaanbouwsels onder lessenaarsdak.
Interieur. Mooi salon met decoratief stucwerk en wandschilderingen, taferelen uit het oude testament in stucwerk boven de deuren, stucplafond en marmeren schouw met fraaie stucmantel in rococostijl. Eiken XVIII-trap. In l. zijaanbouwsel, oude keuken met grote schouw en balklaag. In de tuin, gerestaureerde hoeve (XVIII ?) met totaal vernieuwd uitzicht.
VIOE.
Hansbekestraat 4
Burgerwoning met twee bouwlagen en drie trav., onder zadeldak.
Getoogde vensters met bewaard houtwerk uit XXa of b. Opvallende modillons onder de dakgoot.
Baksteenbanden in rode gevel. Rechts aanbouw met garages.
GER.
Hansbekestraat 6
Gelegen op de hoek Olmweg met omhaagde voortuin en ijzeren hekje. Woonhuis van zes trav. en één bouwl. Onder mank zadeldak (pannen), uit eind XVIII of begin XIX. Beschilderde gevel (naar O.) met imitatievoegen op grijsgeschilderde plint. Vier rechth. vensters met witgeschilderde luiken (met lichtopeningen) en houten kruiskozijnen met roedenverdeling. Rechth. deur in grijsgeschilderde omlijsting. Laag afhellend dak op daklijstbalkjes boven de rechth., beluikte venstertjes van de achtergevel. Interieur. In woonkamer witgeschilderde moer- en kinderbalken op versierde balkzolen.
Grote dwarsschuur, gelegen haaks achter het woonhuis, op beboomd erf, met rechth., in het zadeldak hoger opgetrokken inrijpoort.
VIOE.
Kouterslag 8
XIX dorpswoning met één bouwl. onder zadeldak, vier trav. met rechthoekige ramen met licht afgeronde hoeken en luiken, bewaard houtwerk.
De gehele gevel is omlijst in donker pleisterwerk met een aflijnend motief onder de kroonlijst.
Voortuin afgesloten met smeedijzeren omheining.
GER.
Kouterslag 10
Dorpshuisje van één bouwlaag met 3 trav., n // aan de straat, lichtgetoogde deur en beluikte ramen.
Witgeschilderde gevel met aflijnende muizentand.
De woning dateert wellicht uit XIXd.
GER.
Kouterslag 14
In voortuintje, n // aan de straat, XIX dorpswoning met drie trav. onder zadeldak.(zwarte leien) Lichtgetoogde beluikte vensters en deur. De ramen in verdiepte travee met aflijnende muizentand in traanvorm. In zijgevel twee rechthoekige vensters.
GER.
Kouterslag 19
XIXd of XXa dorpswoning in voortuin met betonnen omheining.
Bakstenen gevel met drie trav. en met witte bakstenen ornamenten. Ramen lichtgetoogd en beluikt, deur lichtgetoogd.
In zijgevel gelijkaardige muuropeningen op gelijkvloers en in de zolder. Alle ramen beluikt.
zadeldak (pannen, n // aan de straat).
GER.
Langenakker 4
Langgevelhoeve // (licht schuin) aan de straat met één bouwlaag en witte gevel op gepikte plint. 7 trav. waaronder 2 blinde en één met een doorrit.
Onlangs gemoderniseerd.
Rechthoekige beluikte vensters.
ANKERPL.
Langenakker 8
XIX boerenwoning met achterliggende stallen en dienstgebouwtjes uit XIX.
Woning in voortuintje met sierhekken, vier trav. met licht getoogde beluikte vensters waaromheen een bakstenen omlijsting. Aflijnende muizentand onder dakgoot.
Zijgevels met bakstenen afgelijnd en waarin twee gekoppelde rondboogvensters
Bijgevoegde oculi in zijgevel (O).
ANKERPL.
Langenakker 9
Bakstenen boerenwoning met twee bouwlagen en 3 trav., n// aan de straat, op de hoek Langenakker/Biezestraat. XIX oorsprong. Rechthoekige getoogde ramen met negblokken. Onderste ramen beluikt.
Vernieuwd houtwerk.
ANKERPL..
Lostraat 10
Dorpswoning met vier trav. in bakstenen gevel, // aan de straat in een voortuintje gelegen.
Eén bouwlaag onder zadeldak, pannen.
Ramen beluikt en lichtgetoogd. Bakstenen omlijstingen om de ramen. Aflijnende muizentand. In de zijgevel bevinden zich gekoppelde rondboogvensters. Vernieuwd houtwerk.
VIOE.
Lostraat 12
XXa dorpswoning met drie trav. onder zadeldak, // aan de straat. Getoogde, beluikte vensters.
Aflijnende traanvormige muizentand.
VIOE.
Lostraat 14
XXb kleine villa met een verhoogd gedeelte rechts onder puntgevel met oculus bovenin.
Lichtgrijs bakstenen gevel met rode banden. Getoogde vensters, beneden met afwijkend design.
Rechthoekige deur in portiek met poutrel in ijzer.
Voortuin omheind met plaatwerken hekken.
GER.
Lostraat 35
Thans zogenaamd "Kapellegoed". Hoeve met losstaande bestanddelen, gelegen tussen de Lostraat en de Oostergemstraat met toegang in beide straten. In de Lostraat gietijzeren, witgeschilderd hek tussen dito pijlers. Voorgevel gericht naar de Oostergemstraat. Grijsgeschilderde gevel op gepikte plint van vijf trav. en één bouwlaag met zadeldak (pannen, nok parallel met de straat), overkragend op modillons; uit eind XVIII. Rechthoekig beluikte vensters en rechthoekig, aangepaste deur. Rechts, zijaandak.
Interieur. Bewaarde met rolwerk versierde moerbalk.
VIOE.
GER.
Lostraat 50
Herenhuis-villa uit XXa met links verhoogd gedeelte onder puntgevel.
Rode bakstenen villa met 2 bouwlagen,zadeldak n // aan de straat in tuin.
Getoogde vensters zonder luiken. Witte bakstenen sierbanden en afwerking boven de ramen.
GER.
Lostraat 53
Eertijds z.g. "De Blauwe Stede". Opklimmend tot XVII: benaming reeds gekend voor 1670. Huis en schuur gebouwd tussen 1678 en 1680. Wederopgebouwd in XIX A (cf. jaarankers 1834). Mooi gelegen hoeve in de straatbocht. Ervoor boomgaard, met tgov. de voordeur, ijzeren hek tussen bakstenen pijlers met ezelsrug.
Ten O., bakstenen boerenhuis van vijf en twee trav. en één bouwl. onder zadeldak (pannen); op l. zijgevel gedateerd 1834. Grijsgeschilderde plint en aflijnende bepleisterde kroonlijst. Rechth. beluikte vensters. Twee grijsgeschilderde deuromlijstingen. Naar verluidt zijn de twee laatste trav. (venster en deur) van de vroegere weefkamer. In zijgevel houten, beluikt kruiskozijn.
Grote dwarsschuur onder overkragend zadeldak met pannen ten Z. van het erf; uit XIX B.
NEYT L., De Blauwe Stede te Merendree, (Het Land van Nevele, XV, 1, 1984, p. 35-41).
VIOE.
Lostraat 61
Boerenhuis opklimmend tot XVIII B, ten O. in begraasd en beboomd erf, zes trav. en één bouwl. onder zadeldak (pannen, n ⊥ straat). Verankerde, bakstenen gevel op grijsgeschilderde plint en aflijnende bepleisterde en witgeschilderde kroonlijst. Drie rechth. vensters met persiennes in een platte, gecementeerde omlijsting. Bewaard XVIII-deurtje, licht getoogd in grijsgeschilderde bakstenen omlijsting op neuten met oren en bekronend waterlijstje van roodgeverfde tegeltjes. Zijgevels, r. met aandak, voorzien van vlechtingen. L. naast woonhuis, klein dienstgebouwtje onder lager zadeldak (pannen, n ⊥ straat).
VIOE.
Lostraat 72
Voormalig boerenhuis van vier trav. en één bouwl. onder pannendak, uit begin XIX of vroeger. Verankerde witgeschilderde gevel op donkerbruingeschilderde plint. Rechth., beluikte vensters. Bewaarde bruingeschilderde bakstenen deuromlijsting met bekronend lijstje.
SCHRAP
Lostraat kapelletje
Neogotisch kapelletje op de splitsing van de Lostraat en de Oostergemstraat. XXa of XIXd.
VIOE.
Meersstraat 2
Hoeve met losstaande bestanddelen. Ten O., boerenhuis met beraapte gevel onder zadeldak (pannen), uit XIX. Licht getoogde vensters en deur met witgeschilderd houtwerk en persiennes en bepleisterde omlijsting met sluitsteen.
ANKERP
Merendreedorp 6
Dorpswoning met voortuintje afgesloten met ijzeren hek en dito afsluiting op muurtje, minstens opklimmend tot XIXA; vijf en twee trav. en één bouwl. onder zadeldaken (pannen, n // straat). Witgeschilderde lijstgevel op gecementeerde plint met dubbelhuisopstand. Nagenoeg rechth. vensters met vernieuwd houtwerk en witte persiennes. Gevelbeëindiging d.m.v. een eenvoudig hoofdgestel. L. zijpuntgevel met sporen van muurvlechtingen. Later toegevoegd r. zijaanbouwsel van twee trav. onder lager zadeldak.
VIOE.
Merendreedorp 16
Oude dorpswoning van drie (?) trav. en één bouwl. onder zadeldak (pannen), opklimmend tot XVIII B. Beschilderd bakstenen huisje met bewaard korfboogdeurtje in bakstenen omlijsting met oren en geprofileerd waterlijstje. Beluikte vensters met XIX-houtwerk. Aflijnende kroonlijst.
VIOE.
Merendreedorp 18
Hoekhuis van twee bouwl. onder zadeldak (pannen); opklimmend tot eind XVIII of begin XIX. Beschilderd bakstenen huis van drie trav., een afgekante hoektrav. en twee trav. In de afgekante hoektrav. fraaie grijsgeschilderde bakstenen deuromlijsting; geprofileerde omlijsting met pilastertjes en sleutel, geflankeerd door schamppalen.
VIOE.
Merendreedorp 31
Op oude prentbriefkaart z.g. "Campagne de Mme Thomas". Thans in gebruik als pastorie. Breedhuis van zeven trav. en twee bouwl. onder zadeldak (pannen, n // straat), uit eind XVIII, aangepast in XIX. Beraapte gevel op gecementeerde plint met dubbelhuisopstand. Rechth. vensters in gecementeerde omlijstingen met XIX-houtwerk. Rechth. deur in geprofileerde arduinen omlijsting op neuten met oren en sleutel, ijzeren bovenlicht. Uiterst r. garagepoort.
Interieur. Bewaarde schouw met marmeren getorste zuilen als dragers van de schouwmantel en met Delftse tegels bekleedde onderboezem.
VIOE.
Merendreedorp 47
Achterin gelegen arbeidershuisje met notelaar ervoor, van één bouwl. Onder zadeldak (pannen, n ⊥ straat); vermoedelijk met oude kern (cf. l. zijaandak en muurvlechtingen) met gewijzigde gevels.
VIOE.
Merendreedorp 52
Villa horend bij een bloemisterij gebouwd in de jaren 1920, vlg. een gevelsteentje n.o.v. E. Snoeck (Gent). Opgetrokken uit gele baksteen met invloed van de cottage-stijl door de uitbouwen en de puntgevel met beschilderde imitatie-vakwerkbouw. Boven de erker van de begane grond, balkon met luifel (leien) op houten zuiltjes.
VIOE.
Merendreedorp 56
Dorpswoning uit XXa met twee bouwlagen onder zadeldak.
Drie trav. in een met emailtegels beklede witte gevel met roodbruine bakstenen versieringen en afwerkingen boven de ramen. Vernieuwde zijgevel en vensters. Dakkapel. Modillons onder kroonlijst. Smeedijzeren hekken.
GER.
Merendreedorp znr
Parochiekerk St.-Radegonde Enige Belgische kerk toegewijd aan de H. Radegonde. Zou gesticht zijn ten tijde van de H. Amandus in VII. De oudste delen van de huidige kerk klimmen echter op tot XII A en werden gedeeltelijk op oude funderingen gebouwd. Oorspronkelijk naar N. O. georiënteerd driebeukig Romaans kerkje met transept, vlak afgesloten koor en kruisingstoren van veldsteen. In XVI werd de benedenkerk grotendeels gesloopt, gevolgd door wederopbouw van de zijbeuken in baksteen en afgedekt met één zadeldak. Herstellingswerken midden XVII. Torenspits van 1757-59, later vernieuwd. Ca. 1780 werd één trav. toegevoegd en de oriëntatie van het koor veranderd: een nieuw koor met halfronde sluiting in baksteen werd aan de uitgebreide W. -zijde aangebracht. De ingang werd overgebracht onder het venster van het vroegere koor. In 1881-82 grootse bouwcampagne o.l.v. A. Van Assche: de kerk werd verlengd met twee trav., de XVIII-trav. aangepast en de huidige voorgevel in neogotische stijl gebouwd, een doopkapel werd tegen de Z.-zijbeuk toegevoegd. Het koor werd terug naar zijn oorspronkelijke plaats gebracht met toevoeging van sacristieën in neoromaanse stijl. Neoromaanse drielichten vervingen de gotische vensters in koor en transeptgevels. De beuken werden afzonderlijk afgedekt. In 1893 volgde een nieuwe restauratiecampagne, waarbij o.m. het XVI-gedeelte met dezelfde baksteen als de andere werden bijgewerkt en de vensters in dezelfde vorm werden aangepast om een uniform geheel te bekomen. Bouwnaden zijn echter nog zichtbaar.
De plattegrond ontvouwt een driebeukig pseudo-basilicaal schip van zes trav. met pseudo-transept en vlak afgesloten koor, geflankeerd door sacristieën. Tussen sacristie en N.-transeptarm traptorentje. Tegen eerste trav. van Z.-zijbeuk aangebouwde zeshoekige doopkapel.
Huidig uitzicht vnl. aansluitend bij de Romaanse stijl met typische achtkantige kruisingstoren en met duidelijk herkenbare hand van de restaurateur A. Van Assche.
Huidige voorgevel, opgetrokken uit baksteen in 1881-82. Hoge puntgevel met spitsboogportaal en vierlicht, geschoord door versneden steunberen en geflankeerd door zijbeukgevels met gelijkaardige, drieledige spitsboogvensters.
Bakstenen zijbeukgevels met drieledige spitsboogvensters en geleed door versneden steunberen; afgedekt met lessenaarsdaken (leien). De blinde muren van het middenschip, uitstijgend boven de zijbeuken, zijn opgetrokken en gerestaureerd in natuursteen.
Transeptgevels uit Doornikse steen of veldsteen, met neoromaanse drielichten. De Z.-transeptgevel werd bij restauratie van 1882 nagenoeg volledig vernieuwd in steen van Lessen.
Behouden Romaans koor, vlak afgesloten met sporen van gedichte vensters en gedichte deur, van het vroegere in de XVIII aangebracht portaal met be houd van de hardstenen omlijsting, thans ervoor Calvarie met eronder op koperplaat geschilderd "vagevuur" afgesloten met ijzeren hek.
XIX-sacristieën in neoromaanse stijl, opgetrokken uit natuursteen (porfyriet) flankeren het koor. In N.-sacristie deurtje met bekronend niskapelletje.
Achtkantige kruisingstoren op vierkant grondplan, geopend met vier gedrongen openingen op de eerste geleding en acht Romaanse rondboogvormige galmgaten, vernieuwd in 1893. Toren verhoogd tussen 1864 en 1876. Torenspits (leien) met uurwerkplaten gevat in neogotische houten omlijstingen uit 1881-82.Polychroom bepleisterd interieur in eclectische stijl door Th. Janssens (Nevele) van 1893, in het schip verwijderd in 1965, in koor opgefrist in 1980. Spitsboogvormige scheibogen van schip rustend op pijlers met achtkantige basis en kapiteel. Schip en transeptarmen overwelfd met houten zoldering, in middenbeuk spitstongewelf met gordelbogen. Kruisingstoren op vierkant grondplan met rondboogarcade (XVI) op pijlers met Romaanse dekplaat; in XVI aan de kant van het schip toegevoegde halfzuilen; vlakke houten zoldering. Overgang van vier- naar achtkant d.m.v. trompen. Koor bestaande uit een hoger en lager koorgedeelte, gescheiden door één tr.; houten tonoverwelving met houten ribben van 1881-82.
Mobilair. Beeldhouwwerk: verscheidene mooie houten heiligenbeelden uit XVII en XVIII. In de N.-zijbeuk, naast portaal, muurnis met "H. Graf": vijf lindehouten borstbeelden, polychroom beschilderd, rondom een liggende zandstenen Christusfiguur, erboven Calvarieberg met kruis , O.-L.-Vrouw en St.-Jan (plaaster); deze bewening van Christus bevindt zich in een nis afgesloten door een smeedijzeren hek, gedateerd 1762. De borstbeelden zijn misschien afkomstig van een kruisweg.
Neoromaans hoofdaltaar van blauw graniet, gift van de ontwerper architect L. Minard (Gent). Gelijkaardige, doch eenvoudiger zijaltaren toogewijd aan St.-Radegonde (Z.) en O. -L.-Vrouw (N.). Eiken koorgestoelte in renaissancestijl uit midden XVII. XVIII-communiebank van mahonie en smeedijzer in Lodewijk XV-stijl. Eiken kansel, gedateerd 1698, op balustervormige voet, daterend van restauratie van 1915. Vier eikehouten biechtstoelen o.m. n.o.v. L. Minard uit XIX. Marmeren doopvont van J.B. Voituron (1822). Glasramen van J. Dobbelaere (Brugge) in koor en transept (18811882) en in zijbeuken van A. Ladon (Gent) uit XX a. Kruiswegtaferelen uit XIX, geschilderd op zink en gevat in neogotische omlijsting. Grafkelder (XIV) van H. Gerulfus tegen de l. kruisingspijler, thans afgedekt met glasplaat, in 1881 voorzien van een grafschrift op de pijler. Tegen de buitengevels van de kerk XVIII- en XIX-grafstenen.
VIOE.
Molenkouterslag 18
Woonhuisje uit XIX van één bouwl. ondergeknikt zadeldak (pannen, n ⊥ straat) met recentere dakkapellen. Witgekalkte gevel op gepikte plint met dubbelhuisopstand. Aangepaste thans rechth. vensters met persiennes. Aflijnende muizentand.
VIOE.
Oostergemstraat 3
Complex van gebouwen deel uitmakend van voormalige brouwerij "De Halve Maan" of Rots-Wille en later weverij Bonte. Woonhuis opklimmend tot XVIIIB van vijf trav. en twee bouwl. Onder zadeldak (pannen), voorheen schilddak. Eertijds beraapte gevel, thans gedecapeerd. Rechth. vensters met negblokken op arduinen dorpels, op bovenverd. doorgetrokken tot kordon. Beluikte benedenvensters. Boven de deur recente cartouche met letter R. Gelijkaardige achtergevel met aanbouwseltje. Gecementeerde nagenoeg blinde zijgevel.
Ten O., bedrijfsgebouwen. Twee parallelle aaneengebouwde bakstenen vleugels onder zadeldaken (pannen, n // straat). R. vleugel van vijftien trav. (?); in N.-gevel achthoekige gevelsteen met jaartal 1773, l. vleugel na midden XIX toegevoegd, op W.-gevel voorzien van rondboogvormige muuropeningen.
VIOE.
Overbroekkouterslag 17
Gelegen op het kruispunt met de Hansbekestraat. Boerenarbeidershuis in omhaagd tuintje uit XIX A; zes trav. (?) en één bouwl. onder overkragend zadeldak. Lage, naar het Z. gerichte, geschilderde bakstenen gevel op gepikte plint. Rechth. beluikte vensters en eenvoudig deurtje. Bouwnaden naast het eerste venster en r. naast deur wijzen op verschillende bouwfasen.
VIOE.
Petendonkstraat 3
Thans z.g. "Paalhoeve". Hoeve met losstaande bestanddelen vermoedelijk uit XVIII, erf afgesloten door ijzeren hek met beschilderde bakstenen pijlers met bolornament. Ten W., boerenhuis van zes trav. en één bouwl. onder zadeldak (pannen, n ⊥ straat) tussen aandaken met muurvlechtingen. Beschilderde gevel op gecementeerde plint. Rechth. vensters met rood-witgeschilderde ontlastingsboog, arduinen onderdorpels en witte luiken. Rechth. deur in nieuwe bakstenen omlijsting. Modillons onder dakschild.Interieur. Woonkamer met balklaag en moerbalk, naast schouw drie deuren resp. naar slaapkamer en zolder, naar kelder en naar opkamer. In huidige slaapkamer, schouw met ingebouwde kast en geschilderde moerbalk met versierde balkzool. Ten N., schuur met centrale rechth. doorrit onder zadeldak (pannen). Ten Z., XIX-stallen van zes trav. onder zadeldak (pannen) met twee dakvensters met laadvensters.
VIOE.
Valkenstraat 1
Voormalige hoeve, als enige bebouwing in het straatje mooi ingeplant in de bocht van de Oostergemstraat, op de grens met Lovendegem. Ten N., boerenhuis, vermoedelijk uit XVIII, recent (1983) voorzien van een nieuwe voorgevel, met behoud van zijaandaken afgewerkt met muurvlechtingen. In l. zijgevel ook sporen van een vroegere zijgevel met muurvlechtingen. Oorspronkelijk deur gevat in uitspringende bakstenen omlijsting op neuten met flankerende pilastertjes en gekorniste kroonlijst.
L. zijaanbouwsel van twee trav. met oorspronkelijk ook getoogd deurtje en rechth. venster met kleine roedenverdeling. L. zijpuntgevel met aandak en muurvlechtingen. Mooie woonkamer met moerbalk en drie deuren naast de schouw gevat in omlijsting van grijze baksteentjes . In gang eveneens met bakstenen omlijste deur op neuten en met kroonlijst.Ten W., dwarsschuur onder overkragend zadeldak (pannen) met twee rechth. inrijpoorten; uit XIX. Ten Z.W., aan de straat gelegen XIX-stal en wagenhuis van drie trav. onder zadeldak (pannen, n // straat).
VIOE.
Veldestraat 19
Voormalige herberg z.g. "Het Lammeken", gelegen aan de Kale. Geschiedenis van het huis minstens opklimmend tot 1577. Na verkoop in 1584 vernieuwd. In 1652 verkocht aan Sieur Philips Vander Stricht, brouwer in "Het Lam" te Gent, die de herberg alhier "Het Lammeken" doopte. Vermoedelijk in 1734 uitgebreid tot tweegezinswoning. Thans omgevormd tot landhuisje met nieuwe voorgevel in landelijke stijl van oude hoevebebouwing.
VIOE.
Veldestraat 21-23
Z.g. "Kasteel Ter Wallen". In XVIII en begin XIX buitenplaats van de heer Coolman, later van J. Mortier. Omgracht goed, gelegen aan de Kale en tgov. het kasteel van Kervyn de Meerendré. Oorspronkelijk meerdelige rechth. omgrachting, in de loop van XIX B dwarsgracht verdwenen. Een sluis van 1804 leidt het overtollige water naar de Kale.
Over walbrug, ten N., muur met korfboogpoort met zandstenen negblokken en waterlijst, waarin thans een gietijzeren hek hangt, en bekroond met kantéling. Aan tuinzijde versterkt door steunberen. Vermoedelijk het enige authentieke element dat bewaard gebleven is.
Eenvoudig kasteeltje van zeven trav. en twee bouwl., waarschijnlijk wederopbouw van ca. 1800. Schilddak (pannen, n // straat) met dakkapellen, klokkenstoel en windvaan, daterend van na W.O. I. Totaal gerestaureerd na verkoop aan de huidige eigenaar in 1962. Bepleisterde lijstgevels met imitatiebanden op de begane grond op arduinen plint. Rechth. vensters, beneden met persiennes en boven in geriemde omlijsting. Centraal bovenvenster in achtergevel door huidige eigenaar voorzien van ijzeren balkon op arduinen consoles. Twee liggende leeuwen en arduinen paaltjes met ketting aan de huidige voorgevel, eveneens door de huidige eigenaar aangebracht. Aan tuinzijde aangebouwde open veranda met geblokte arduinen pijlers, voorheen gesloten houten veranda.
Het interieur van de voormalige buitenplaats is verfraaid met hergebruikt XVIII-mobilair uit andere kasteeltjes.
Ten O., stallen, thans o.m. garage. Witgekalkt bakstenen gebouw op gepikte plint onder zadeldak (pannen) tussen zijaandaken met muurvlechtingen. In gebouwtje ernaast met trapgevel, hovenierswoning (eveneens gerestaureerd).
VIOE. ANKERP.
Veldestraat 33
Dorpswoning van drie trav. en twee bouwlagen onder zadeldak (pannen), uit het derde kwart van de 19de eeuw. Gelegen aan de straat. Thans gecementeerde lijstgevel. Dubbelhuisopstand. Rechthoekige vensters en deur met afgeronde bovenhoeken.
VIOE.
Veldestraat 17
Gewijzigde dorpswoning met 2 bouwlagen in een gecementeerde gevel.
XX-gebouw met opvallende afwerking in hout van de dakgoot. Rechthoekige ramen met kleine roedenverdeling. Uitspringend portiek onder afgewolfd dakje.VIOE.
Veldestraat 46
Voormalige herberg zogenaamd "Den auden thol". Eertijds gelegen aan de Kalebrug. Van het ernaast gelegen kasteel Kervyn de Meerendré gescheiden door de Kalebeek. Vermoedelijk opgericht als herberg in de jaren 1720. Huidig woonhuis met vernieuwd uitzicht. Witgeschilderd bakstenen huis van vijf travees en één bouwaag op gepikte plint onder zadeldak (mechanische pannen). In linker deel laag rechthoekig deurtje met ernaast een getralied en beluikt bolkozijn, voorheen houten kruiskozijn. In rechter deel rechthoekige deur geflankeerd door hoge rechthoekige vensters met persiennes (zeer sterk gewijzigd.
VIOE.GER
Veldestraat 48
Z.g. .Kasteel van Kervyn de Meerendré. Neoclassicistisch kasteel in mooi aangelegd ommwald park naar Engels model. Eind XVII door Louis Van(den)Hecke, erfachtig ontvanger van de kasselrij van Oudburg, gebouwd lusthuis, op de plaats van een "behuysde stede en brouwerije" (verdwenen in 1680-85). Verbouwd door Louis Bernardus Vanden Hecke van Lembeke, eigenaar vanaf 1773. In 1783 overgegaan aan J.B. Kervyn van Lettenhove die verbouwingswerken aan het kasteel liet uitvoeren en het park in Engelse landschapsstijl liet aanleggen (in de periode 1783-1809). Hij inspireerde zich voor de tuinaanleg op Engelse tuinen die hij bezocht had. Het park had een vijver met twee eilandjes en een Grieks tempeltje nabij het kanaal (nu een ruïne) en een nog behouden en reeds in XVIII B bestaande ommuurde moestuin. Het goed werd in 1809 eigendom van zijn broer C. Kervyn - de Kerchove d'Exaerde en na zijn dood in 1852 van Paul Kervyn de Meerendré. L.g. liet n.o.v. architect Bureau het kasteel verfraaien. Het kasteel bleef tot in de jaren 1980 in handen van de familie Kervyn de Meerendré. Na verkoop gerestaureerd.
Kasteelpark toegankelijk via ijzeren hek tussen veelhoekige bepleisterde hekpijlers met verdiepte schachten en bolbekroning.
Bepleisterd neoclassicistisch kasteel van negen trav. en drie bouwl. onder zadeldak (pannen). Gecementeerde plint. Voorgevel met middenrisaliet van vijf trav. hoger opgetrokken met een derde bouwl. en bekroond met een driehoekig van oculus voorzien fronton, waarin uurwerk. Rechth. vensters in geriemde omlijsting op arduinen lekdrempels, op de begane grond met persiennes, op de beletage met ijzeren balkonleuning en lekdrempelconsoles en in middenrisaliet met driehoekige frontonbekroning. Eenvoudige rondboogdeur met kroonlijst op consoles in middentrav. Gevelbekroning d.m.v. entablement en blinde attiek.
Bakstenen zijgevels met sporen van verbouwingen in gedichte muuropeningen, sporen van muurvlechtingen en bouwnaden. Voorts gewone rechth. vensters en in l. zijgevel rechth. deur van keuken. Mooie bepleisterde en beschilderde achtergevel met opvallend middenrisaliet uitgebouwd als rotonde: vier kolossale, Corinthische zuilen dragen een klassiek entablement verhoogd met een attiek met paneelversiering. Voorts eenvoudige lijstgevel met rechth. vensters op arduinen lekdrempels (op consooltjes bij de bovenvensters), op de benedenverd. met persiennes. In de rotonde, versierd met imitatiebanden, rondboogvormige deurvensters met persiennes op de begane grond en rechth. bovenvensters met ijzeren balkonleuning op arduinen dorpels rustend op consooltjes.
Interieur. Grotendeels vernieuwd met behoud van gerestaureerde rotonde met trompe-l'oeil beschildering op doek in koepel. In de vroegere keuken schouw op marmeren zuilen, gedateerd "Anno 1670" (hergebruikt materiaal?).
Verschillende aanhorigheden, reeds voorkomend op de kaart van P.C. Popp (midden XIX), staan nog op het domein. Ten Z.O., aan de oude Kale, wagenhuis en schuur van vier trav. onder schilddak (pannen); misschien gebouwd in XIX c. Okerkleurig geschilderde gevels. Trav. gevat in rechth. nissen met roodgeschilderde baksteenversiering. Getoogde poorten met rood-wit geverfd houtwerk. Ten Z., breder dienstgebouw, met o.m. wagenhuis, eveneens gelegen aan de Kale en opgetrokken in dezelfde stijl als e.g. wagenhuis. Gedeelte met wagenhuis van vijf trav. met toevoeging van een centraal dakvenster met puntgevel en laadvenster boven de tweede poort en een vooruitspringend risaliet met puntgevel. De r. zijgevel is voorzien van talrijke imitatie-rondboogvensters.
Ten Z.W., aan de vijver gelegen, merkwaardig gebouwtje, vermoedelijk bakhuis en hondehok (?). Witgekalkt gebouwtje op gepikte plint met rondom kantelen op de lijstgevels en met hoog uitstekende schoorsteen. Twee lage gebogen deurtjes aan met ijzeren hek afgesloten zijde. In Z.-gevel spitsboogvenstertje.
Eenvoudige oranjerie ten N. in moestuin, in XIX A tegen de ovale omheiningsmuur aangebouwd. Witgeschilderd gebouwtje van vijf trav. en één bouwl. onder zadeldak (pannen). Z. gerichte gevel met hoge rechth. vensters met roedenverdeling en gelijkaardige centrale deur.
Tegen een gedeelte van de omheiningsmuur rondom de moestuin, naar het kasteel gericht, zijn een aantal kleine ruimten met twee rondboogvenstertjes aangebracht.
VIOE.
Veldestraat 57
Dorpswoning in voortuin, // aan de straat, één bouwlaag onder zadeldak.
Vermoedelijk (?) XIXb woning met opvallende bepleisterde lijstgevel met l en r aanbouwen.
VIOE.
Veldestraat 65
Hoeve met losstaande bestanddelen, gegroepeerd in U-vorm; ook z.g. "Hoeve De Jaegher". Op Ferrariskaart omgracht. In XIX totaal vernieuwd.
Ten N., boerenhuis van zeven trav. en één bouwl. onder zadeldak (pannen, n ⊥ straat); straatgevel gedateerd 1865 d.m.v. muurankers. Bakstenen gevel op beschilderde plint met verankerd en bepleisterd entablement afgelijnd. Getoogde vensters met ontlastingsbogen en blauw-witgeschilderde persiennes. Gelijkaardige deur met bovenlicht.
Ten Z., bakstenen dwarsschuur onder zadeldak (pannen, n ⊥ straat), in straatgevel d.m.v. bakstenen gedateerd 1876. Ten O., bakstenen stallen onder zadeldak (pannen, n // straat), over een gedeelte van de gevel afgelijnd met metselwerk in keperverband.
VIOE.
Veldestraat 77
In de straatbocht gelegen hoeve met losstaande bestanddelen in L-vorm, op begraasd erf, daterend uit XVIII.
Ten O., boerenhuis van zes trav. (?) en één bouwl. onder zadeldak (mechanische pannen, n // straat). Witgeschilderde voorgevel op gecementeerde plint met schijnvoegen. Houten kozijnen met luiken voorzien van ruit- en hartvormige lichtopeningen. Licht getoogd deurtje in geschilderde omlijsting met oren en getoogd waterlijstje. R. zijaandak met muurvlechtingen.
Ten Z., dwarsschuur met in het zadeldak (pannen, n ⊥ straat) hoger opgetrokken doorrit en ervoor mestvaalt.
VIOE.
Veldestraat 78
Dorpswoning van één bouwlaag onder zadeldak, 4 trav. met lichtgetoogde beluikte vensters (luiken nu verdwenen) en getoogde deur. Aflijnend bakstenen fries. In zijgevel 2 rondboogvensters met regenlijstje. Opvallende afwerking van de dakranden van de zijgevel.
GER.
Veldestraat 84
Z.g. "Posterijen". Hoekhuis Kouterslag. L., op de hoek van ommuurd erf, resterend deel van het oudere huis (XVIII ?): beraapte gevel van één bouwl. onder zadeldak met beluikt houten kruiskozijn. Ernaast groter gebouw van drie trav. en twee bouwl. onder zadeldak (pannen); waarin het postkantoor is ondergebracht; daterend van ca. 1900 (?). Haaks erachter bewaard bedrijfsgebouw van landbouwuitbating. Gewitte gevel op gepikte plint onder zadeldak (pannen) met zijaandak.
VIOE.
Veldestraat 90-92-94-96
Dorpswoningen uit XIX (?) van één bouwl. onder zadeldak (pannen). Thans rijhuizen met gecementeerde of vernieuwde gevels.
Nr. 90. Enkelhuis, winkeltje, met rechth. beluikte vensters en deur. L., poort.
Nr. 92. Dubbelhuis. Schijnvoegen. Rechth. vensters met bewaard houtwerk en witte luiken met lichtopeningen.
Nr. 96. Dorpswoning van vier trav. en één bouwl. onder zadeldak (mechanische pannen); uit XIX (?). Beraapte gevel op gecementeerde plint. Rechth. witomlijste deur en beluikte vensters.
VIOE.
Veldestraat 93
Thans leegstaande boerenwoning vermoedelijk daterend uit XVIII; zeven trav. en één bouwl. onder zadeldak (pannen) tussen zijaandaken met muurvlechtingen. Afgebladderde gevel met hoge rechth. vensters en deur.
Vaststelling 2010: de woning en de bijgebouwen zijn gerestaureerd.
VIOE.
Veldestraat 98
Dorpswoning dwars op de straat met twee bouwlagen onder afgewolfd zadeldak.
XXa huis met opvallend versierde deur-en raamopeningen, waarboven een timpaan met gekleurde tegels. Kleine roedenverdeling van alle bovenlichten. Boven een gekoppeld raampje.
Behouden houtwerk.
Gelegen op de hoek van een dorpswegel.
GER.
Veldestraat 108
Voorheen herberg, winkel en smidse. Gelegen aan de straat. R. ervan gietijzeren hek. Twee woningen met dubbelhuisopstand van elk twee trav. en twee bouwl. onder zadeldak (eternitpannen) opgevat als één geheel. In plint inscriptie "Th. Bekaert 1892". Bakstenen lijstgevel op arduinen plint, per huis gevat in verdiepte nis met aflijnend baksteenfries. Rechth. vensters, beneden beluikt, en deuren met trapje en smeedijzeren bovenlicht. Sierankers. Verbouwde, erachter gelegen bedrijfsgebouwen.
VIOE.
Veldestraat 110
Burgerhuis van drie trav. en twee bouwl. onder zadeldak (pannen, n // straat), uit XIX B. Voortuintje met gietijzeren afsluiting. Thans gecementeerde lijstgevel met dubbelhuisopstand met rechth. vensters en deur.
VIOE.
Veldestraat 128-130
Vroeger molenaarshuis in voortuintje afgesloten door gietijzeren hek. Alleenstaand herenhuis opgesplitst in twee woningen; l. zijgevel d.m.v. muurankers gedateerd 1886. Bepleisterde lijstgevel op gecementeerde plint. Zes trav. en twee bouwl. onder schilddak (pannen). Begane grond met imitatiebanden. Rechth. benedenvensters met persiennes. Op bovenverd. rondboogvensters in doorlopende geriemde omlijsting. Arduinen onderdorpels, op bovenverd. doorgetrokken tot kordon. Twee rechth. deuren met ijzeren bovenlicht. Vernieuwde gootlijst op consoles en tandlijst. Beraapte zijgevels met rondboogvensters.
VIOE.
Veldestraat 132
Stenen koren- en oliewindmolen op de z.g. "molenkouter". Beltmolen in 1843 gebouwd door Karel Steyaert. In 1868 ook stoommolen. Uitbreidingen in 1871 en 1887. In 1891 weer plaatsing van een stoommachine. Na W.O. I gedeeltelijk afgebroken en gedeeltelijk gebruikt als graanmolen met gassmidse. In de jaren 1970 omgevormd tot woning en errond gebouwde schrijnwerkerij. Molenromp nagenoeg volledig ingebouwd door moderne constructie.
VIOE.
Veldestraat 148
Z.g. "Kasteel ter Melderen". Gebouwd n.o.v. architect J. de Waele in 1900 op de plaats van een ouder kasteeltje. Twee toegangen tot het domein. Hoofdingang met ijzeren hek tussen geblokte bakstenen pijlers met bolbekroning. Kleiner ijzeren hek verderop. Voor de villa, brugje met leeuwen als wapenschildhouders van de vroegere eigenaar F. Van de Stegen de Putte (1843-1931) en gaslantaarns afkomstig van de stad Gent. Kasteel van twee bouwl., thans onder nieuw schilddak (leien) bekleed met geglazuurde baksteen. Voorheen met hoger opgetrokken middenrisaliet met torentje, in 1982 vervangen door een gewoon driehoekig fronton, aan voor- en achtergevel. Getoogde vensters met gekleurde ontlastingsbogen. Kleurige gevel door groengeglazuurde bakstenen banden. Op bovenverd. van middenrisaliet fraai smeedijzeren balkon over drie trav. in Art Nouveaustijl.
Interieur. Hal met mozaïekvloer. Salon in neo-Vlaamse-renaissance met houten plafond en geschilderd portret op schouwmantel.
VIOE.
Veldestraat 150
Hoeve met losstaande bestanddelen, opklimmend tot XVIII. Ten N., boerenhuis met r. aanleunende stal en schuurvleugel, haaks ingeplant op straat. Boerenhuis van vijf trav. met gewitte gevel op gepikte plint. Rechth. vensters met witte luiken en rechth. deur. Sporen van een gedichte korfboogdeur op blinde trav. r. naast deur.
Op eerste trav. sporen van gedicht venster. R. aangebouwde bakstenen stal en schuur met gebogen doorrit. R. zijpuntgevel met aandak, muurvlechtingen en jaarankers 1844.
Ten W., bakhuis met witgekalkte gevel onder zadeldak.
VIOE.
Ventwegel 1- 2
Tweegezinswoning gelegen aan het eind van een smalle dorpswegel, vertrekken van de Veldestraat (t.o.v. nr 57).
Langgevelwoning met XVIII-kern (zie verborgen achtergevel binnen met getralied raampje).
Gewitte gevel op zwarte plint, onder zadeldak. R. deel oorspronkelijk behouden met XIX getoogde en beluikte vensters en rechthoekig laag deurtje.
GER.
Winkelputstraat1
Hoeve van het langgestrekte type met rechte oprit in boomgaard, afgesloten door hoog ijzeren hek. Boerenhuis van zeven (?) trav. en één bouwl. onder pannendak (n // straat), uit XVIII (?). Naar Z. gerichte, gecementeerde gevel, vermoedelijk verhoogd (cf. plaatsing muurankers). Rechth. houten kozijnen met kleine roedenverdeling, diefijzers en groen-witgeschilderde luiken met lichtopeningen. Getoogd deurtje in groengeschilderde bakstenen omlijsting met waterlijstje R. aangebouwde schuur.
VIOE. GER
Zomergemstraat 1
Hoeve met losstaande bestanddelen, gelegen aan de N.-kant van de Brugse Vaart en de nieuwe "Durmenbrug" (1982). Ten N. van het begraasde erf, boerenhuis van zeven trav. en één bouwl. onder zadeldak (pannen), uit XVIII. Naar Z. georiënteerde gewitte gevel op gepikte plint met sporen van platte banden ter hoogte van de dorpels. Rechth. vensters met groenwitte luiken. Eenvoudige rechth. deur en sporen van gedichte deur op l. trav. Overkragend dakschild rustend op uitgesneden modillons. Zijtuitgevels met aandaken afgewerkt met muurvlechtingen. Ten Z.O. en ten N.O., dienstgebouwen.Gerenoveerd met behoud van volumes en toevoeging van dakkapellen
VIOE.
GER